Wycinki czy ochrona światowego dziedzictwa UNESCO Puszczy Białowieskiej. Trwają konsultacje

Do 3 grudnia potrwają konsultacje w sprawie projektu zintegrowanego planu zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa UNESCO Puszcza Białowieska. Projekt umożliwi prowadzenie wycinek w najcenniejszych strefach, w których dotąd nie można było pozyskiwać drewna. Pod topór mogłyby trafić nawet drzewa mające ponad 250 lat.

Tylko jeszcze do 3 grudnia (włącznie) każdy obywatel i każda obywatelka może zabrać głos ws. zmian w strefowaniu. Zachęca do tego Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, która na swoich stronach udostępnia mechanizm, ułatwiający zabranie głosu w konsultacjach: W obronie światowego dziedzictwa UNESCO Puszczy Białowieskiej.

Dlaczego to ważne? Lasy Państwowe chcą zmniejszyć powierzchnię strefy III UNESCO. Wartości, które chroni ta strefa to głównie drzewostany ponadstuletnie. To one odzwierciedlają wartości stojące u podstawy wpisania Puszczy na Listę Światowego Dzedzictwa UNESCO – stanowią siedliska kluczowe dla ochrony różnorodności biologicznej oraz zapewniają trwanie naturalnych procesów przyrodniczych. To miejsca występowania wielu cennych i zagrożonych w skali Europy gatunków, jak choćby: dzięcioła białogrzbietego i trójpalczastego, sowy włochatki i sóweczki czy chrząszczy saproksylicznych – gatunków reliktowych lasów naturalnych. 

W strefie III zakazane jest prowadzenie gospodarki leśnej. Dzięki temu drzewa nie są wycinane tylko mają szansę się zestarzeć i naturalnie obumrzeć. Obecność i zachowanie takich miejsc jest więc niezbędna dla skutecznej ochrony przyrody Puszczy Białowieskiej.

Co na to Lasy Państwowe? W ramach prac nad projektem zintegrowanego planu zarządzania przekazały wykonawcy dokumentu swoją propozycję korekty stref. Realizacja planów Lasów Państwowych zawarta w projekcie zintegrowanego planu zarządzania Puszczą Białowieską umożliwi wycinanie i wprowadzenie sztucznych nasadzeń do kolejnych najcenniejszych obszarów Puszczy. 

Czym jest strefowanie? Kiedy w 2014 r. poszerzano obszar Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO na całą Puszczę Białowieską, strona polska przygotowała plan strefowania, czyli wyznaczenia obszarów, w których będą obowiązywały różne reżimy ochronne. Pozyskiwanie drewna (i to jedynie w celu renaturalizacji siedlisk) jest dozwolone wyłącznie w strefie IV. Warto pamiętać, że pomysł podziału Puszczy na konkretne strefy wyszedł także od Lasów Państwowych.

Dlaczego raptem po 8 latach te same Lasy Państwowe chcą dokonać korekty strefowania? – pyta Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot. –  Analiza projektu planu zarządzania nie pozostawia złudzeń. Strefa IV, która dopuszcza pozyskiwanie drewna, ma zostać znacząco zwiększona kosztem strefy III, gdzie pozyskiwanie drewna jest niedopuszczalne. Celem zintegrowanego planu jest więc kontynuacja wycinek Puszczy Białowieskiej. Niszczenie wyjątkowej wartości Puszczy jest szkodliwe nie tylko z punktu widzenia ochrony przyrody, ale także utrzymania prestiżowej marki UNESCO. To turystyka a nie przetwórstwo drewna napędza rozwój społeczno-gospodarczy regionu.

Prof. Bogdan Jaroszewicz, kierownik Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1992-2005 pracownik Białowieskiego Parku Narodowego, gdzie w okresie 2001-2005 pełnił funkcję zastępcy dyrektora parku, w wywiadzie dla Miesięcznika Dzikie Życie z listopada 2022 r. tak skomentował propozycję zmiany strefowania: 

Od strony formalnej jest to propozycja nie do przyjęcia. To zostało wyraźnie zaakcentowane we wskazaniach po misji łączonej IUCN [Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody – przyp. red.] i UNESCO w 2018 r., gdzie jeden z punktów mówi wyraźnie, że jeśli jest potrzeba korekty granic, to oczywiście można to zrobić dla uproszczenia lub jeżeli są pomyłki, co do umieszczenia danego drzewostanu w konkretnej strefie, ale powinno się to robić bez uszczuplania obszaru stref o wyższych reżimach ochrony. Pod względem formalnym jest to więc nieakceptowalne, ale także pod względem przyrodniczym przyniesie regres, bo jest to odwrócenie zastanej sytuacji, w której obiekt jest chroniony lepiej na sytuację, w której jest chroniony gorzej.

Lasy Państwowe, jako zarządca Puszczy skompromitowały się już wielokrotnie, a teraz chcą kontynuować dewastację największego przyrodniczego skarbu Polski. Ostatnie lata pokazują, że Puszcza radzi sobie znakomicie bez leśników, dlatego trzy wieloletnio-deficytowe nadleśnictwa puszczańskie powinny zostać zlikwidowane. Lasy Państwowe wraz z Ministerstwem Klimatu i Środowiska dążą do tego, by usunąć Puszczę Białowieską z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Nie możemy się na to zgodzić. Zachęcamy wszystkich do wzięcia udziału w konsultacjach, by bronić obiekt Światowego Dziedzictwa UNESCO  – komentuje Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot. 

Kontakt:
Radosław Ślusarczyk, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, tel. 660 538 329; [email protected]