Historyczny sukces dla przyrody – pod Bliżynem powstał jednym z największych leśnych rezerwatów w Polsce

„Bezcenna, jedyna, tajemnicza” – tak o Puszczy Jodłowej pisał w 1925 r. Stefan Żeromski. Od teraz jej część będzie chroniona jako rezerwat „Bieżyńskie Lasy Naturalne”. Ochroną objęto aż 2964,91 ha, co czyni go drugim największym powierzchniowo rezerwatem leśnym w Polsce (po rezerwacie Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej składającym się z 19 fragmentów) i największym rezerwatem leśnym w jednym, zwartym obszarze. O randze tego obszaru niech świadczy fakt, że jest to rezerwat, który będzie o 900 ha większy niż Ojcowski Park Narodowy. Las w okolicy Bliżyna skrywa ogromne bogactwo przyrodnicze i z uwagi na swoją naturalność porównywany jest do Puszczy Białowieskiej. Na jego powołaniu zyska nie tylko przyroda – dzięki wprowadzonej rok temu subwencji ekologicznej lokalne samorządy otrzymają prawie milion złotych rocznie. Wniosek o powołanie rezerwatu w sercu Puszczy Świętokrzyskiej złożyło w zeszłym roku Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, a proces jego powstania wsparło Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja.

Dzisiaj, 27 maja 2025 r., w Geonaturze Kielce odbyło się uroczyste ustanowienie rezerwatu przyrody „Bliżyńskie Lasy Naturalne”. W wydarzeniu zorganizowanym przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Kielcach uczestniczyli Generalny Konserwator Przyrody, Mikołaj Dorożała, zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Anna Ronikier-Dolańska, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach – Iwona Kędzierska-Gębska, Zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska – Lech Buchholz, przedstawiciele Lasów Państwowych, Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz przyrodnicy, którzy przyczynili się do powołania rezerwatu „Bliżyńskie Lasy Naturalne”.

Bliżyńskie Lasy Naturalne to największy rezerwat przyrody od 20 lat. Powstał by w sposób kompleksowy chronić najcenniejsze puszczańskie lasy wyżynne w Polsce. Z uwagi na swoją rangę i duży obszar Bliżyńskie Lasy Naturalne stanowi jeden z najważniejszych rezerwatów przyrody w Polsce. Jego ustanowienie to historyczny moment

– komentuje Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Ostoja dzikości o randze Puszczy Białowieskiej

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie i odtworzenie lasów o cechach naturalnych – głównie lasów bukowo-jodłowych, w tym wyżynnego boru jodłowego. Obszar rezerwatu jest ostoją rzadkich i zagrożonych gatunków owadów i ptaków, zaliczanych do reliktów lasów pierwotnych, których istnienie warunkowane jest obecnością starych drzew oraz dużej ilości martwego i zamierającego drewna. Na obszarze rezerwatu można spotkać takie unikaty jak m. in. chrząszcz Ponurek Schneidera, sóweczka, włochatka, puszczyk uralski, dzięcioł białogrzbiety. Teren rezerwatu jest także miejscem występowania oraz rozrodu grupy rodzinnej wilków. To właśnie z uwagi na swoją naturalność kształtowaną przez spontaniczne procesy przyrodnicze obszar ten porównywany jest do Puszczy Białowieskiej.

Wniosek o powołanie rezerwatu w lipcu zeszłego roku złożyło Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich. Idea utworzenia rezerwatu „Bliżyńskie Lasy Naturalne” zyskała szerokie poparcie środowiska naukowego i przyrodniczego. Wniosek o ustanowienie rezerwatu poparła Państwowa Rada Ochrony Przyrody, o powstanie rezerwatu zaapelowało także 150 ludzi nauki oraz 92 organizacje przyrodnicze. Pozytywną opinię dla powołania rezerwatu Bliżyńskie Lasy Naturalne wydała także Regionalna Rada Ochrony Przyrody działająca przy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach. Duży wkład w powstanie rezerwatu włożyło także Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja.

Powołanie rezerwatu w Lasach Bliżyńskich to ogromny sukces dla przyrody i ludzi.  Zabezpieczenie prawie 3 tys. ha pozwoli na ochronę unikatowej przyrody. Rezerwat to także realne korzyści dla lokalnych samorządów. Dzięki subwencji ekologicznej, co roku gminy Bliżyn, Suchedniów i Łączna otrzymają w sumie prawie milion złotych. Gminom opłaca się chronić przyrodę, a środki z subwencji będą służyć mieszkańcom. Powołanie rezerwatu jest więc korzystne i dla przyrody i dla ludzi

– komentuje dr Bartosz Piwowarski ze Stowarzyszenia Przyrodników Ostoja.

Unikatowy bo otwarty na ludzi

Jak podkreślają pomysłodawcy, Bliżyńskie Lasy Naturalne to rezerwat otwarty, łączący wymogi ochrony przyrody i funkcje społeczne. Okoliczni mieszkańcy obawiali się zamknięcia tego lasu, ale dzięki dużej powierzchni rezerwat będzie w pełni dostępny. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska dopuściła ruch pieszy i zbiór owoców runa na terenie rezerwatu, a na szlakach i drogach leśnych - także ruch rowerowy i konny. Rezerwat umożliwi więc niezakłócony przebieg naturalnych procesów ekologicznych a społeczeństwu pozwoli na doświadczenie przyrody czy zbiór runa leśnego na dotychczasowych zasadach. To nowoczesne podejście do ochrony przyrody zyskuje na popularności w całej Europie. Lista korzyści jest jednak dłuższa.

Trampolina do rozwoju

Wyróżniający się na tle innych, unikatowy rezerwat to także trampolina do rozwoju regionu. Położony pomiędzy dużymi aglomeracjami (Kraków-Warszawa, Kielce-Radom) umożliwi ożywienie gospodarcze i oparcie rozwoju o unikatowe walory przyrodnicze i rekreacyjne tutejszych lasów np. nowe agrokwatery, pensjonaty, restauracje, wypożyczalnie rowerów, sklepy i związane z nimi nowe miejsca pracy. Turystyka przyrodnicza rozwija się na świecie 6 razy szybciej niż inne jej gałęzie. Dzieję się tak ponieważ miejsc cennych przyrodniczo ubywa, ale przybywa ludzi, którzy chcą zobaczyć piękno naturalnej przyrody i doświadczyć spokoju. To wszystko oferują Bliżyńskie Lasy Naturalne. Rezerwat jest otwarty dla turystyki, więc jeśli będzie dobrze promowany przez lokalne samorządy, ma potencjał stać się najważniejszą atrakcją turystyczną woj. świętokrzyskiego.

Korzyści także dla mieszkańców 

Nowy rezerwat to także nowe wpływy do budżetów gmin Bliżyn, Łączna oraz Suchedniów, łącznie mowa o 919 150 zł rocznie, a kwota ta będzie co roku waloryzowana. Dzięki środkom z subwencji ekologicznej gmina będzie mogła przeciwdziałać lokalnym problemom takim jak wykluczenie komunikacyjne czy wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich. Zyskują też środki na promocję regionu czy lokalnych produktów np. poprzez imprezy plenerowe. 

Ta chwila zapisze się na kartach historii naszego regionu jako dowód troski o dziedzictwo przyrodnicze. Tworzenie rezerwatów nie jest ideą oderwaną od rzeczywistości, ale realną potrzebą dzisiejszych czasów. To od poziomu zachowania biorożnorodności zależy dobrostan nas wszystkich. Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do jego powołania. Zapraszamy do odwiedzenia tego wyjątkowego miejsca

– komentuje Ślusarczyk.

Więcej o rezerwacie Bliżyńskie Lasy Naturalne znajdziesz na stronie: https://lasy.pracownia.org.pl/ochrona-lasow/blizynskie-lasy-naturalne