Czy z Lasów Państwowych zginęło drewno o wartości 2,65 mld zł?
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
100 tys. ciężarówek rocznie – tyle wynosi różnica między oficjalnie raportowanym pozyskaniem drewna przez Lasy Państwowe a danymi Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów (WISL). W ciągu ostatnich pięciu lat łączna różnica pozyskania drewna wyniosła 14,8 mln m3 a jego szacunkowa wartość to 2,65 mld PLN – wylicza Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i alarmuje, że system zarządzania drewnem jest dramatycznie nieszczelny.
Według danych WISL, które dotyczą cykli 5-letnich w publicznych lasach w latach 2018-2022 pozyskiwano rocznie 52,07 mln m3 drewna. Według danych Lasów Państwowych oficjalnie raportowanych do GUS w polskich lasach w tym samym okresie pozyskiwano rocznie średnio 49,1 mln m3. Różnica wynosi prawie 3 mln m3 drewna rocznie.
Dzięki dużej liczbie powierzchni próbnych wyniki inwentaryzacji prowadzone przez Biuro Urządzenia Lasu i Geodezji Leśnej są miarodajne, odzwierciedlają rzeczywistą sytuację w lesie. Jest to metoda sprawdzona i stosowana od lat. Mniej więcej od 2016 r. dane WISL różnią się od tych podawanych przez Lasy Państwowe i Główny Urząd Statystyczny. Przez ostatnie 5 lat łączna różnica pozyskanego drewna między WISL a GUS wyniosła 14,8 mln m3, czyli w przybliżeniu 500 tys. ciężarówek drewna. Jego szacunkowa wartość w średnich cenach dla okresu 2018-2022 to 2,65 mld zł
– mówi Augustyn Mikos z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.
Jeśli chcielibyśmy wyrazić różnicę w pozyskaniu między WISL i GUS w ha wyciętego lasu, ilość 14,8 mln m3 drewna można by pozyskać całkowicie wycinając 37 tys. ha, czyli 1 i ⅓ Puszczy Kampinoskiej.
Różnica w pozyskaniu drewna oraz jego wartość jest drastyczna i wymaga wyjaśnień Lasów Państwowych. Sprawą powinna zająć się Najwyższa Izba Kontroli. Oprócz wartości finansowej istotna jest wartość przyrodnicza i społeczna lasów. Nie dość, że Lasy Państwowe mają rekordowy pozysk to jeszcze porównując dane znika ogromna ilość drzew. Pilnie trzeba wprowadzić system gromadzenia i publikowania danych o pozyskaniu i wykorzystaniu drewna z naszych lasów od momentu wycinki do pierwszego kupującego
– mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.
Wprowadzenie systemu monitoringu i publicznego udostępniania danych o pozyskaniu i wykorzystaniu pozyskanego drewna to jeden z postulatów społecznej nowelizacji ustawy o lasach. Obecnie istniejące przepisy nakazują jedynie obowiązek cechowania drewna będącego własnością Skarbu Państwa po jego pozyskaniu, przed wywozem z lasu lub przed przerobem.
W praktyce oznacza to, że system obrotu drewna jest nieszczelny i umożliwia nielegalne pozyskanie i wywóz drzew z lasu. Wielokrotnie dokumentowaliśmy drewno na składnicy które nie zostało ocechowane. A drewno to zasób strategiczny. Polska musi zdecydowanie skończyć z nieszczelnym system zarządzania. Tylko gruntowna reforma Lasów Państwowych pozwoli rozwiązać ten i inne problemy tej instytucji
– podsumowuje Radosław Ślusarczyk.
Kontakt dla mediów:
Augustyn Mikos, tel. 534 043 340, e-mail: [email protected]
Radosław Ślusarczyk, tel. 660 538 329, e-mail: [email protected]
Źródła i dodatkowe informacje:
Informacje o ilości drewna pozyskiwane przez Lasy Państwowe publikowane są co roku przez GUS w opracowaniu Rocznik Statystyczny Leśnictwa. Pozyskanie drewna raportowane jest również przez Lasy Państwowe co roku w Sprawozdaniach finansowo-gospodarczych. Dane zawarte w tych dwóch źródłach są ze sobą zbieżne. Ilość pozyskanego drewna podaje się w wartości grubizny netto, czyli okrągłego drewna o min. średnicy 5 cm (bez kory). By przeliczyć tę wartość na grubiznę brutto (z korą) stosuje się przelicznik 1,25. Według oficjalnych danych GUS i Lasów Państwowych w latach 2018-2022 w polskich lasach pozyskiwano średnio 39,3 mln m3 grubizny netto rocznie, co przekłada się na 49,1 mln m3 grubizny brutto.
Wyniki Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów (WISL) publikowane są w formie raportów dotyczących cykli pięciu następujących po sobie lat. Inwentaryzacja przeprowadzana jest na zlecenie Lasów Państwowych przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (BULiG). W celu oszacowania ilości pozyskanego drewna w lasach danej formy własności, szacowana jest ilość drewna jaka została pozyskana na terenie powierzchni próbnych a następnie wyniki te są ekstrapolowane na teren całego kraju. Zachowanie generalnych zasad wykonywania inwentaryzacji umożliwia porównywanie wyników WISL między wszystkimi cyklami.
Aby wyrazić różnicę w pozyskaniu między WISL i GUS w ha wyciętego lasu, musimy uwzględnić, ile średnio jest drewna na 1 ha lasu. W lasach pod zarządem Parków Narodowych średnio znajduje się ok 400 m3 drewna na 1 ha. Ponieważ w ciągu 5 lat różnica w pozyskaniu GUS i WISL w Polsce wyniosła łącznie ok. 14,8 mln m3 – taką ilość drewna można by pozyskać całkowicie wycinając 37 tys. ha, czyli 1 i ⅓ Puszczy Kampinoskiej (która liczy 27 tys. ha).
Problem nierejestrowanego pozyskania drewna dotyczy także okresów przed 2018 r. W latach 2016-2020 średnie pozyskanie drewna podawane przez Lasy Państwowe było o ok. 800 tys. m3 rocznie niższe niż wynika to z danych WISL. W okresie 2017-2021 było to już 1,7 mln m3, aby w okresie 2018-2022 osiągnąć 2,96 mln m3. Problem narasta od 2016 r. i z każdym cyklem inwentaryzacji różnica między rejestrowanym a rzeczywistym szacowanym pozyskaniem drewna rośnie.